آرت دبی : سکوی پرواز برای هنرمندان خاورمیانه و آسیا

آرت دبی از برترین نمایشگاه‌های بین المللی هنری است که هر سال در ماه مارس (اسفند/فروردین) در شهر دبی برگزار می‌شود. آرت دبی در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد و به سرعت به سکوی برجسته‌ای برای هنرمندان و هنر خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای جنوبی تبدیل شد. این نمایشگاه هنری هر ساله از یک مجموعه جهانی متنوع از بیش از ۹۰ گالری برگزار می‌شود و شرکت کنندگان بیش از چهل کشور مختلف را در این نمایشگاه نمایندگی می‌کنند. در این نمایشگاه از نام‌های کوچک و ناشناس تا فضاهای هنری در حال ظهور و مطرح به چشم می‌خورد که آرت دبی را به متنوع‌ترین نمایشگاه هنری جهان  تبدیل می کند.

آرت دبی یکی از مهم‌ترین رویدادهای هنری در تقویم سالانه افراد علاقمند به هنر محسوب می‌شود. بیست و هشت هزار بیننده در سال ۲۰۱۸ از این نمایشگاه دیدن کردند که در این بین مجموعه‌داران اماراتی به همراه مجموعه‌داران منطقه‌ای و جهانی، کیورِیتورها، پاترون‌ها و نمایندگانی از صد موزه و موسسه هنری از سراسر جهان در این نمایشگاه حضور داشتند. در کنار سالن‌ها و تالارهای نمایشگاه، فعالیت‌های از جمله  سفارشات هنری و پروژه‌های کیوریتوری، اقامتگاه هنرمندان، ابتکارات آموزشی و پرورشی و مجمع جهانی هنر در آرت دبی انجام می‌گیرد.

آرت دبی تحت سرپرستی شیخ محمد بن رشید آل مکتوم (Sheikh Mohammad bin Rashid Al Maktoum)، معاون رئیس جمهور و نخست وزیر امارات و حاکم دبی برگزار می شود.

چهاردهمین دوره این نمایشگاه به علت شیوع ویروس کووید-۱۹ با یک سال تاخیر در روزهای ۱۷ تا ۲۰ مارس ۲۰۲۱ برگزار خواهد شد.

در سال ۲۰۰۷ جان مارتین (John Martin)، گالری‌دار به همراه بِنِدیکت فلوید (Benedict Floyd)،‌ سرمایه‌دار سابق، نمایشگاه هنری خلیج (Gulf Art) را راه‌اندازی کردند که بعدها نام این نمایشگاه به آرت دبی تغییر داده شد. بخشی از این نمایشگاه در اختیار گروه هنری دبی قرار دارد. در عین حال بخشی از گروه هنری دبی نیز تحت مالکیت نمایشگاه‌های خاورمیانه و مرکز بین المللی مالی دبی است.

بانک سوئیسی و خصوصی جولیوس بائر (Julius Baer) و برند ساعت سازی پیاژه (Piaget) اسپانسرهای آرت دبی هستند. همچنین کمپانی بی ام و و موسسه هنری میسک (Misk) با عنوان شرکای انحصاری آرت دبی با این نمایشگاه در زمینه‌های اتومبیل و بخش هنرهای مدرن همکاری می‌کنند. محل برگزاری آرت دبی شهر جمیرا در امارات متحده عربی است و اداره فرهنگ و هنر دبی (DCAA) شریک استراتژیک آرت دبی به حساب آمده و از برنامه‌های آموزش غیر انتفاعی سالانه این نمایشگاه پشتیبانی می کند.

گزارشی که در رابطه با تاثیر آرت دبی بر اقتصاد مردم دبی در سال ۲۰۱۶ منتشر شد نشان داد که گردش مالی که پیرامون این نمایشگاه ایجاد شده ۳۵ میلیون دلار در طول هفت روز بوده است.

هنر معاصر در آرت دبی (Art Dubai Contemporary)

گالری‌های آرت دبی به چهار بخش هنر معاصر، مدرن، باوابا (Bawwaba) و هنرمندان مقیم تقسیم شده است.  بخش هنر معاصر شامل گالری‌های تجاری است که در طی سه سال گذشته راه‌اندازی شده و در بازار اصلی فعالیت می‌کنند. هر سال حدود شصت گالری از بین گالری‌های مطرح تا گالری‌های جوان‌تر و فضاهای هنری برای شرکت در بخش هنرهای معاصر آرت دبی انتخاب می‌شوند. در این بین آثاری از هنرمندان نام آشنا تا هنرمندان ناشناس برای نمایش عموم برگزیده می‌شود. آثار ارائه شده در نمایشگاه شامل طراحی پوستر نمایشگاه، نقاشی، مجسمه سازی، نصب، فیلم، عکاسی و اجرا می‌باشد. در سال ۲۰۱۹ در کنار ۹۰ گالری شناخته شده گالری‌هایی از کامرون و کلمبیا برای اولین بار در این نمایشگاه حاضر شدند. هیئت داوران بخش آثار هنرهای معاصر از ویکتوریا میرو گالری (Victoria Miro Gallery) در لندن و ونیز، گلن سْکات رایت (Glenn Scott Wright، ایزابل فَن دِن اِیند (Isabelle van den Eynde) از گالری با همین نام در دبی، آندری سْفیر سِملِر (Andree Sfeir-Semler) از گالری سِملر در هامبورگ و بیروت و اِرسلا کرینتزیگر (Ursula Krinzinger) از گالری کرینتزیگر شهر وین تشکیل شده است.

هنر مدرن در آرت دبی (Art Dubai Modern)

بخش هنرهای مدرن آرت دبی در سال ۲۰۱۴ و با تمرکز بر روی آثار هنری مدرن خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوبی راه‌اندازی شد. در این بخش نمایشگاه‌های تک نفره، دو نفره و چند نفره از آثار هنرمندان صاحب نام این عرصه در قرن بیستم برگزار می‌شود که عمده آثار به نمایش درآمده از بازه زمانی بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰ انتخاب می‌شوند. در سال ۲۰۱۹ بخش هنرهای مدرن در آرت دبی به یکی از دو سالن اصلی هنر معاصر منتقل شد تا امکان بررسی بهتر تاریخ هنر منطقه و زمینه سازی آثار معاصر در معرض نمایش را برای مخاطبین فراهم کند.

کمیته مشاورین هنر مدرن در آرت دبی متشکل از دکتر نادا شَبوت (Nada Shabout)، استاد تاریخ هنر و هماهنگ کننده طرح مطالعات فرهنگی معاصر کشورهای عرب و مسلمان (CAMCSI) در دانشگاه شمال تگزاس است؛ دکتر افتخار دادی (Dr.Iftikhar Dadi)، رئیس گروه هنری و استادیار گروه آموزشی تاریخ هنر دانشگاه کُرنِل؛ کاترین دیوید (Catherine David)، معاون مدیر موزه ملی هنر مدرن پاریس؛ و ولی محلوجی (Vali Mahlouji)، مجری، مدیر املاک کاوه گلستان، مشاور مستقل موزه بریتانیا و بنیانگذار اتاق فکر باستان شناسی دهه پایانی است.
 

هنرمندان مقیم (Art Dubai Residents)

سال ۲۰۱۸ برای اولین بار از این برنامه چهار هفته‌ای برای هنرمندان مقیم به میزبانی نمایشگاه رونمایی شد. در این برنامه از تمامی هنرمندان در سراسر جهان دعوت می‌شود که به مدت چهار هفته در مجهزترین استودیوهای شهر دبی به تولید آثار هنری برگرفته از تجربه زندگی خود در دبی بپردازند. آثار تولید شده در فضایی مخصوص از نمایشگاه که متعلق به هنرمندان مقیم است نمایش داده می‌شود. بخش نمایشگاه هنرمندان مقیم در سال ۲۰۱۹ متمرکز بر آمریکای لاتین بود.

باوابا (Bawwaba)

باوابا که واژه‌ای عربی به معنی درگاه/دروازه است بخشی از برنامه‌های آرت دبی است که در سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی شده است. در این طرح آثاری منحصر به فرد از هنرمندان و گالری‌ها مورد توجه در خاورمیانه، آفریقا، آسیای مرکزی، آسیای میانه و همچنین آمریکای لاتین را در میان نمایشگاه اصلی برپا می‌کنند. دوره اول این بخش تحت نظر اِلیز آتانگانا (Elise Atangana)، کیوریتور کامرونی-فرانسوی برگزار شد که تمرکز اصلی بر روی آثار ویدیویی، اینستالیشن و نقاشی‌های دیواری بود. هدف از برگزاری این بخش پرداختن به هنرمندان و هنر قسمت جنوبی کره زمین است و همانطور که از نامش پیداست در نقش دروازه‌ای برای پیشرفت و شناساندن هنر و فرهنگ این مناطق به مردم سایر نقاط جهان است.

انجمن جهانی هنر (The Global Art Forum)

این انجمن بزرگترین کنفرانس هنری در منطقه آسیا و خاورمیانه است که هر ساله در آرت دبی برگزار می‌شود. این کنفرانس از بخش‌های مختلفی از جمله گپ و گفت‌های هنری و اجراهایی از هنرمندان، ایده‌پردازان، کیوریتورها و نویسندگان منطقه‌ای و جهانی تشکیل می‌شود. در سال ۲۰۱۸ موضوع «من یک ربات نیستم» برای این کنفرانس انتخاب شد که تمرکز آن بر روی مبانی قدرت، پارانویا و زندگی ماشینی بود.

برنامه‌های آموزشی آرت دبی

برنامه‌های آموزشی که برای کودکان تا تحصیلات تکمیلی برای فارغ التحصیلان در آرت دبی ارائه می‌شوند. ابتکارات آموزشی آرت دبی شامل کمپ آرت دبی، یک مدرسه هنری برای هنرمندان مستقر در امارات متحده عربی، کیوریتورها، نویسندگان، طراحان و علاقمندان، انجمن یاران و انجمن علمی است که مربیان و نویسندگان جوانی از خاورمیانه را گرد هم می آورد. برنامه آموزشی برای کودکان «هنرمند کوچک شیخا منال» (The Sheikha Manal Little Artist Program) نام دارد که برای هنرجویان ۵ تا ۱۷ ساله برگزار می‌شود. همچنین در این نمایشگاه یک دوره کارآموزی داوطلبانه برای علاقمندان ارائه می‌شود.
 

گردآوری و ترجمه:‌ علیرضا محسنی