ساتورنینو هِران - خدایان باستانی ما

Saturnino Herran - Our Ancient Gods

تابلوی «خدایان باستانی ما» از ساتورنینو هِران یک نقاشی استادانه از مدرنیسم مکزیک متعلق به اوایل قرن بیستم است. این تصویر نشان دهنده عزت، قدرت و شکوه مردم مکزیک در دوران قبل از قرن شانزدهم و حمله اسپانیاست. ساتورنینو هِران «خدایان باستانی ما» را به عنوان قهرمان بومی‌گرایی نقاشی کرد، جنبشی که ارتقاء و احترام مردم و فرهنگ بومی را ترویج می‌کند. هِران یکی از بنیانگذاران بومی‌گرایی و مدرنیسم در هنر مکزیک بود که هنرمندان بعدی و مشهورتر مکزیکی مانند دیه گو ریورا و فریدا کالو آن را ادامه دادند.

زمینه تاریخی

ساتورنینو هِران در سال ۱۹۱۴ ماموریت یافت تا مجموعه‌ای از سه نقاشی دیواری، معروف به سه گانه را برای تزیین دیوارهای کاخ دی بلاس آرتس در مکزیکو سیتی خلق کند. سه نقاشی دیواری او در راستای تجلیل از میراث مکزیک بود و یک پنل به طور کامل بر میراث مکزیک قبل از دوران کریستوف کلمب تمرکز داشت. اثر «خدایان باستانی ما» یک مطالعه رنگ‌روغن کوچک در آماده‌سازی برای نقاشی دیواری بزرگ است. نقاشی دیواری بزرگ برگرفته از «خدایان باستانی ما» تنها یکی از سه نقاشی دیواری بود که قبل از مرگ زودهنگام هِران بر اثر عوارض معده در سال ۱۹۱۸ تکمیل شد. ساتورنینو هِران در زمان مرگ تنها ۳۱ سال سن داشت. با توجه به عمر کوتاه و سفارش‌های انجام نشده «خدایان باستانی ما» از مهم‌ترین و زیباترین آثاری است که از او به جا مانده است. 

مدل‌های بومی

اثر «خدایان باستانی ما» اثر رنگ روغن و تقریبا کوچکی در ابعاد ۱۰۱ در ۱۱۲ سانتی‌متر است و پنج فیگور حاضر در تصویر یک دوم ابعاد حقیقی ترسیم شده‌اند. اما نسخه‌ای که برای دیوارهای سالن تئاتر مکزیکو سیتی در نظر گرفته شد دو برابر سایز اثر بود که ابعاد حقیقی افراد حاضر در اثر را به تصویر می‌کشید. ساتورینو هِران از مردان غرب مکزیک به عنوان الگوهای خود برای نقاشی «خدایان باستانی ما» به دلیل ویژگی‌های ظاهری بارز بومی استفاده می‌کند. مردم محلی اطراف خوچیکالکو (Xochicalco)، یک منطقه باستانی پیش از کلمب، به دلیل داشتن اجداد مایا، تئوتیوآکان و ماتلاتزینکا ار محبوب‌ترین سوژه‌های ساتورنینو هِران محسوب می‌شدند. 

بلوغ هنری

این ترکیب‌بندی قطعاً نشان دهنده بلوغ هنری هِران در استفاده از رنگ‌های تیره و خاکی است. رنگ‌های روشن و زنده آثار قبلی او با ظرافت‌های کم‌رنگ‌تر جایگزین می‌شود. با این حال این رنگ‌های خاموش تأثیر کار را کم نمی‌کند. در واقع، رنگ‌آمیزی هوشمند او اجازه می‌دهد تا خطوط حسی و بی‌حال چهره‌ها به راحتی مورد توجه قرار بگیرند. رزمندگان خوش‌سیما با ماهیچه‌های محکم و بدن‌هایی لاغر ایستاده‌اند. بدن‌های قهرمانانه و اروتیک آن‌ها با اندکی تنش به صورت قریب‌الوقوع در حالت‌های دلپذیر ظاهر می‌شوند. البته آن‌ها کاملاً آرام نیستند، اما تنشی هم در کار نیست. در چهره‌های آرام و عضلات خمیده‌ آن‌ها احساس عمل و عدم تحرک به چشم می‌خورد. 

نقاشی در مقابل رنگ

ساتورنینو هِران ۲۹ سال سن داشت که اولین نمونه از «خدایان باستانی ما» را در ۱۹۱۶ به اتمام رساند. با این حال او بعد از گذراندن بیش از پانزده سال تمرین طراحی به مرحله استادی در نقاشی رسیده بود. از زمان وقوع رنسانس در ایتالیا بحث پیرامون نقاشی در مقابل رنگ برقرار بوده است. تا جایی که میکل‌آنژ و تیتیان هم در مسیر حرفه‌ای خود با این مقوله برخورد کردند. آیا بهتر است از طریق ایجاد خطوط قوی مانند میکل‌آنژ، نقاشی کرد یا مانند تیتیان، که از رنگ‌های قوی و سایه استفاده می‌کند؟ با توجه به خطوط قوی محیطی که دور فیگور‌ها کشیده شده کاملا مشخص است که ساتورنینو هِران از شیوه نقاشی پیروی می‌کند. خطوط محیطی در عین حال که ضخیم و پررنگ هستند اما خاصیت سیال و سینوسی خود را حفظ می‌کنند. خطوط در این اثر بسیار نزدیک به خطوط گرافیکی بود که هِران برای طراحی کتاب‌ها و مجلات به کار می‌برد. تاثیر آموزش‌های تصویرگری و نقشه‌کشی به وضوح در آثار هِران به چشم می‌خورد. 

ادای احترام به دوران پیش از کریستوف کلمب

این نقاشی پر از تصاویر و المان‌هایی است که مناسب اعضای نخبگان دوران قبل از کریستوف کلمب است، مانند فنجان بخار کاکائو، گوشواره‌های طلا، پرهای قرمز و صندل‌های چرمی. تنها افراد نخبه و بالادست جامعه در آن دوران قادر بودند تا این چنین زندگی کنند. ساتورنینو هِران در عین حال تصویر افرادی را ترسیم می‌کند که گویا قبل از حمله اسپانیا به مکزیک از جایگاه ویژه‌ای در علم، اقتصاد و سیاست برخوردار بوده‌اند. این مردم جزو آن دسته از فرهنگ‌هایی به حساب می‌آیند که طی حمله‌های ویرانگر جهان‌گشایان قرون‌ گذشته به کلی تاراج شدند. بنابراین، در حالی که اشراف اروپایی پرتره‌هایی را از خود نقاشی کرده‌اند که در طول قرن‌ها ماندگار شده است، اشراف مکزیکی پیش از کریستوف کلمب بی‌تصویر و فراموش شده هستند.از این رو، ساتورنینو هِران با ادای احترام به فرهنگ قبل از کلمب به این نابودی فرهنگی می‌پردازد. استفاده گسترده او از نقوش بومی، غنای فرهنگی و سبک قدرتمند همگی این شخصیت‌های پیش از کلمب را به وضعیت تقریباً خداگونه ارتقا می‌دهد. آن‌ها فراموش شدگان محترم و شایسته‌ای هستند. آن‌ها «خدایان باستانی ما» هستند.

گردآوری و ترجمه: علیرضا محسنی 

منبع: dailyartmagazine.com